ස්කයිප් කතාව...

දුර බැහැර රටක ඉන්න කෙනෙක් සමග කතා කරන්න දුරකථන ඇමතුමක් ගන්නවට වඩා අද කොයි කා අතරත් ජනප්‍රිය වීඩියෝ කෝල් ගැනීමයි. දුරකතන ඇමතුමකට වඩා අඩු වියදමකින් මුහුණ බලාගෙනම කතා කිරීමට හැකි වීම මෙයට හේතුවයි. වීඩියෝ කෝල් කිව්ව ගමන් සිහියට එන්නේ 'ස්කයිප්' (Skype) ය. මේ ස්කයිප් හැදුන හැටියි...

               වසර 2000 දී පමණ ස්වීඩනයේ තිබූ ටෙලි ටූ (Tele 2) සමාගමේ අයිතිකරු ට වෙබ් පෝටල් සේවයක් නැත්නම් ඉන්ටනෙට් හරහා භාණ්ඩ විකිණිය හැකි සේවයක් ඇරඹීමට අවශ්‍ය විණි. මේ කටයුත්තට සේවකයින් බඳවා ගත්තේ එස්තෝනියාවෙනි. සෝවියට් සමූහාණ්ඩුවට අයත්ව තිබූ එස්තෝනියාව එය බිඳ වැටීමෙන් පසු නිදහස් රාජ්‍යක් විය. එහෙත් තිබුණු සෝවියට් අධ්‍යාපනය යටතේ සියලු දෙනාට හොඳ තාක්ෂණික අධ්‍යාපනයක් තිබුණ ද, ‍රැකියා සොයා ගැනීම අපහසු විය. මේ නිසා අඩු වැ‍ටුපකට හොඳ සේවකයින් එස්තෝනියාවෙන් සොයා ගැනීමට ටෙලි ටූ සමාගම කටයුතු කලේය.

මිතුරන් එක්වීම

                           ටෙලි ටූ මගින් පළ කල දැන්වීම දු‍ටු මිතුරන් තිදෙනෙකි. ජාන් තාලින්, ප්‍රිට් කසෙසලු හා ආටි හෙයින්ලා මේ තුන් කට්‍ටුවයි. 1989 දී එස්තෝනියාවෙන් ආ කොස්මොනෙට්(Kosmonaut) පරිගණක ක්‍රීඩාව මොවුන්ගේ නිපැයුමකි. 

                      එයින් ලැබුණු ආදායමෙන් බ්ලූමූන්(Bluemoon) නම් සමාගමක් පිහි‍ටුව නමුත් පවත්වාගෙන යාමට නොහැකිව බංකොලොත් වී මොවුන් තිදෙනා අන්ත අසරණ වී සිටියෙය. ඒ අතර දු‍ටු මේ දැන්වීමට ඔවුන් ඉක්මන් ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ එකල එස්තෝනියාවේ මාසික වැ‍ටුප වූ ඩොලර් 330 දවසක ගෙවීමක් ලෙස ටෙලි ටූ සමාගම විසින් දෙන බව සඳහන්ව තිබූ නිසයි. 

                     මේ අයට සේවයේ ඕනෑ එපා කම් කීවේ ටෙලි ටූ සමාගමේ ස්වීඩන් ජාතික නිකලස් සෙන්ට්‍රෝම් හා ඩෙන්මාර්ක් ජානුස් ‍ෆ්‍රීස් ය. ඔවුන් ද හොඳ මිතුරන් දෙදෙනෙකි. ටොයිවෝ අනස් නම් තවත් එස්තෝනියානුවෙක් සම්බන්ධ කරගනිමින් PHP ක්‍රමලේඛ භාෂාව යොදා ගනිමින් බලාපොරොත්තු වූවාටත් වඩා වැඩි වේගයක් සහිතව නිර්මාණය කර Everyday.com නමින් දියත් කලහ. නමුත් වෙළඳ ප්‍රශ්ණ නිසා මෙම සේවය නවතා දමන්නට ටෙලි ටූ සමාගමට සිදු විණි. ඊට සම්බන්ධ වූ තරුණයින්ට නැවත ‍රැකියා අහිමි විය.

අලුත් පියවර

                            මෙසේ මිතුරන් වෙන්ව යද්දී නිකලස් හට පැමිණි අදහසකට අනුව ඇම්ස්ට්‍රඩෑම් නුවරට විත් ජානුස් ෆ්‍රිස් සමග එක්වී අලුත් මෘදුකාංඟයක් ගොඩ නැගීම ඇරඹිණි. එය අතරමැද සර්වරයක් නොමැතිව පරිගණක 2ක් අතර ගොනු හුවමාරු කල හැකි ෆයිල් ෂෙයාරින් වැඩසටහනකි. එය P2P නැති නම් පියර් ‍ටු පියර් (peer to peer) වැඩසටහනකි. එස්තෝනියානු මිතුරන් සිව්දෙනාද මේ වැඩේට හවුල්කොට ගෙන වසර 2000 දී එස්තෝනියාවේ සිට දියත් කල මෙම වැඩසටහන කාසා (Kaaza) ය. නිකුත් කල වෙලාවේ පටන් මෙය ඉතා වේගයෙන් ලෝ පුරා වේගයෙන් ජනප්‍රිය විය.

                         අවාසනාවකට මෙන් මේ වැඩෙ ට ද ලොකු අර්බුදයක් ඇති විය. ඒ බුද්ධිමය දේපල උල්ලංඟනය කරමින් මෘදුකාංඟ, ගීත, චිත්‍රපට කාසා හරහා හුවමාරු වීමයි. ඇමරිකාව, යුරෝපය කාසා සමාගමට එරෙහිව නඩු පැවරූ අතර එයින් මිතුරන් සය දෙනාම චූදිතයින් විය. අත්අඩංඟුවට ගැනීමෙන් බෙරීමට ඕස්ට්‍රේලියාවේ මිතුරෙකු මාර්ගයෙන් කාසා සමාගම වනු‍ටු දූපතේ පිහි‍ටුවීය.

වැ‍ටුන තැනින් නැගිටීම

                     මේ කරදරයෙන් ගොඩ ඒමට ක්‍රමයක් කල්පනා කරමින් සිටින විට මොවුන් ට නව අදහසක් ඇතිවිය. ඒ වයි-ෆයි දුරකතන අතර නොමිලේ දුරකථන ඇමතුම් ගත හැකි වැඩසටහනක් නිපැයීමයි. කාසා වැඩසටහන අතහැර දැමූ මොවුන් ජානුස් හා නිකලස් විසින් සැකසූ P2P වැඩසටහන යොදාගෙන මේ නව වැඩසටහන නිර්මාණය කලේය. ස්කයි පියර් ‍ටු පියර් (Sky peer to peer) මෙය නම් කලේය. පසු කලෙක ස්කයිප් ලෙස බිඳී ආවේ මේ නමයි. වසර 2003 අගෝස්තු 23 දා ස්කයිප් සේවය ලොවට දායාද විය. දියත් කල මොහොතේ සිට ස්කයිප් ලොව පුරා ජනප්‍රිය විය. ස්කයිප් වැඩසටහන ෆයර් වෝල් වැඩසටහන වලින් රිංඟා යාමට දක්ෂ වූ නිසා හුවමාරු කල දත්ත කිසිවක් කොතැනක හෝ නො‍රැඳිනි. ඒ නිසා එය බාවිත කරන අයගේ පෞද්ගලිකත්වය ආරක්ෂා විය.

අන්සතු වීම

                    මේ සමගම මේ හා සමගාමී වැඩසටහන් ලෝ පුරා ඇරඹිණි. ගූගල්, මයික්‍රෝසොෆ්ට් මෙන්ම ඒඕඑල් (AOL) යන සමාගම් ද මෙවැනි වැඩසටහන් ලොවට ඉදිරිපත් කලේය. ස්කයිප් ඒ සියල්ල පරයා නැගී සිටියේය. නමුත් ස්කයිප් තුලින් එහි නිපැයුම් කරුවන් සිතූ තරම් ආදායමක් නොලැබිණි. ඒ නිස 2005 දී ඩොලර් කෝටි 260 කට eBay සමාගමට ස්කයිප් විකුණා දැමීය. නමුත් ebay සමාගමට ද ස්කයිප් හරි ගියේ නැත. ඒ නිසා වැඩිකොටසක් නිකලස්ට හා ජානුස් හට නැවත විකිණීය. මෙසේ නොයෙක් හැලහැප්පීම් මත ක්‍රියාත්මක වූ ස්කයිප් වසර 2011 දී ඩොලර් කෝටි 850 කට මයික්‍රෝසොෆ්ට් සමාගමේ තනි අයිතියට පත් කොට එහි නිර්මාණ කරුවන් එයින් ඉවත් විණි. දැන් එය දියුණු කරමින් සිටින්නේ මයික්‍රෝසොෆ්ට් සමාගමයි....